سیاوش مزروعی | گفت و گو به بهانه فیلم کوتاه ماجان

سیاوش مزروعی | گفت و گو به بهانه فیلم کوتاه ماجان

به بهانه حضور فیلم کوتاه ماجان به کارگردانی فردین انصاری گفت و گویی با سیاوش مزروعی مدیر فیلم برداری کاربلد این اثر داشتیم که خواندنش خالی از لطف نیست و می تواند الگویی برای تمام علاقه مندان به دنیای عکس برداری و تصویر برداری سینمایی باشد. مزروعی را از سال‌ها پیش که درباره هنرمفهومی و مدرن پژوهش می کرد می شناسیم. اولین خاصیت گفت و گو با سیاوش مزروعی عمل گرایی است. درواقع سعی شده در این گفت و گو تجربه و پیشینه ای به تصویر کشیده شود که خود می تواند یک اثر سینمایی یا چالش دراماتیک باشد.

شکل گیری علاقه به فیلم برداری

سیاوش مزروعی درمورد چگونگی شکل گیری علاقه اش به فیلم برداری گفت: علاقه من به فیلم برداری از جایی شروع شد که  دوست داشتم فیلم بسازم؛ فیلم نامه ای داشتم که بسیار تصویری بود و مشکل عوامل با این فیلم نامه این بود که چرا دیالوگ های کمی دارد. درواقع من اشتباه تشخیص داده بودم که دوست دارم کارگردان باشم، من می خواستم تصویر خلق کنم. چگونگی مواجهه من در برابر فیلمنامه هایی که برای فیلم برداری به من پیشنهاد می شود این است که  هر فیلم جدید مانند یک کتاب جدید است برای من. تلاش خود را می کنم تا آن فیلمنامه را به بهترین شکل، که حاصل همفکری من و کارگردان است به تصویر بکشم. این مهمترین تلاش من است در همه سالهای فعالیتم.

چگونه یک متن را به تصویر بکشیم

مزروعی در ادامه گفت و گو با ما به این نکته اشاره کرد که: به طور کلی به تصویر کشیدن یک متن کار سختی است به دلیل آنکه پارامترهای موجود در یک فیلمنامه زیاد است و تک تک آنها می تواند تعیین کننده حس بصری اثر باشد. بدون داشتن لوکیشن خوب، میزان سن خوب، بازیگر، لباس، اکسسوار نمی توان یک تصویر خوب ارائه داد؛ من به عنوان یک مدیر فیلم برداری به غیر از آنکه باید تخیل یک کارگردان را عینیت ببخشم باید تلاش کنم هارمونی موجود میان اجزای یک فیلم را مانند رهبر یک ارکستر حفظ کنم. رنگی در صحنه وجود داشته باشد که با Look بصری فیلم همخوانی داشته باشد. بخش بزرگی از رسالت یک مدیر فیلم برداری صرفا فیلم برداری اثر نیست بلکه ایجاد هارمونی میان اجزای صحنه است. صرفا به این فکر نکنیم که دوربین را بگزاریم و پلان بگیریم، باید به این که چقدر این پلان می تواند به فیلم کمک کند فکر کرد.

دوره های متعدد

مزروعی می گوید از سال ۹۲ دوره های متعدد فیلم برداری، عکاسی، کارگردانی و البته فیلم نامه را پیگیری و دنبال کرده است (مانند دوره هایی که در حوزه هنری و قلسمتان اصفهان برگزار می شد). احساس کردم که این چهار مورد خانواده یک دیگر هستند و صرفا به فیلم برداری فکر نکردم. ۶ ترم فیلم نامه خواندم و چندین و چند ترم دوره های عکاسی را پشت سر گذاشتم. در آن سالها فیلمنامه نوشتم و به این فکر کرد که رابطه بین یک متن و تصویر چقدر می تواند موثر باشد، فیلم بردار اگر متن را نتواند درک کند نمی تواند تصویر خوبی ارائه دهد.

دستیاری بزرگان

سیاوش می گوید که رسالت هر هنرمندی این است که بتواند از بزرگان حوزه هنری خود یاد بگیرد به همین دلیل در آن سالها چون آنها آموزشگاه مشخصی نداشته اند و نمی توانسته شاگردی آن ها را بکند در پروژ‌ه‌های متعددی شروع به دستیاری کرده است. او از سال ۹۳ با فیلم «خانه دختر» دستیاری فیلم برداری را شروع کرده است که تا سال گذشته آخرین فیلمی که دستیاری کرده است «قهرمان» اصغر فرهادی بوده. او شانس بزرگ خود را همکاری با هنرمندانی چون شهرام شاه حسینی، فرزاد موتمن، نیما جاویدی، سعید روستایی، اصغر فرهادی و… می داند. او از هومن بهمنش، علی قاضی و علیرضا برازنده که مدیر فیلم برداری فیلم «متری شیش و نیم» «قهرمان» و «ملخ»  است خیلی آموخته و به مدت ۲ سال با این مدیران همکاری کرده است. مزروعی با بزرگان دیگری چون: کلاری، غفوری، مطلبی نیز همکار بوده که می توان کارنامه او را عملگرایی در حوزه هنری و نه تنها صرفا اندیشه هنری برشمرد.

فیلم برداری جدی

جسارت مزروعی آن است که میان فیلم های سینمایی که دستیاری آنها را بر عهده داشته است فیلم های داستانی کوتاه و  مستند را فیلم برداری کرده که می توان به مستند «ترنج» که این شب ها از شبکه مستند در حال پخش است اشاره داشت. او بخش بزرگی از رزومه اش را مدیون دستیاری در فیلم های سینمایی مانند: سرخ پوست، متری شیش و نیم، جاندار، قهرمان، خداحافظی طولانی، کمدی انسانی، ماهورا، گینس، اورند و… است. او تا به اینجا مدیر فیلم برداری ۴ فیلم سینمایی و فیلم برداری بیش از ۴۵ فیلم کوتاه اشاره داشت.

قصه ماجان

مزروعی حاصل همه تجربیات و هنرمندی اش را خلاصه شده در فیلم ماجان می داند. چرا نگاه ما به ماجان یک نگاه مینیمالیستی بود؟ سوالی بود که مزروعی از خود می پرسد و به آن اینگونه پاسخ می دهد: نگاه من به عنوان فیلم بردار این بود که در واقع با یک فیلم نامه ساده ای روبه رو شدم که نیاز به سادگی داشت برای بهتر دیده شدن و نیازی به ظواهر نداشت چرا؟ چون قصه در حال روایت یک بچه کوچک روستا بود که توان سفر کردن را ندارد و مابه ازای آنکه توان سفر کردن نداشت باید آن سفر را تخیل می کرد و انشایی درباره آن می نوشت. من به عنوان فیلم بردار با ابزار و وسایل ساده به این فکر کردم که چگونه می شود سادگی آن کودک و عشق او به سفر کردن را نشان داد. قصه ی تلخی بود چرا که بچه ای که نمی تواند سفر کند چگونه می تواند آن را در تخیل خود پرورش دهد. ما سعی کردیم تلخی و سادگی زندگی این بچه در تصاویر فیلم هم ملموس باشد. عطا دهقانی و فردین انصاری فیلم نامه خیلی خوبی نوشتند، فیلم نامه ای که شاید در این روزهای پر زرق و برق خیلی توانست به نظر من خوب رفتار بکند. مهم بُعد انسانی و کودکی این بشر بود که در نظر گرفته شد. و فیلم نامه خوب به نظر من مهمترین وجه سینمایی یک اثر است چرا که اگر آن نباشد من به عنوان مدیر فیلم برداری نمی توانم کارم رو درست انجام دهم. فردین انصاری نیز فیلم ساز باتجربه و ریسک پذیری است و کاری که من و او در ماجان انجام دادیم این بود که به جای آنکه صرفا به دکوپاژ فکر کنیم به طراحی فیلم فکر کردیم. طراحی به ما کمک کرد که از ترکیب بندی ۴:۳ سیاه و سفید استفاده کنیم که حال و هوای آن بچه در آن دوران را تجسم ببخشد. خوشحالی من از این بابت هست که فیلم ماجان با بودجه بسیار اندک با خلاقیت بالا در کنار فیلم هایی در جشنوراه فجر قرار گرفته است که با هزینه های گزافی ساخته شده اند.

نویسنده: علی رفیعی وردنجانی

نوشته سیاوش مزروعی | گفت و گو به بهانه فیلم کوتاه ماجان اولین بار در روزنامه اینترنتی برداشت بلند. پدیدار شد.