استاد یین یانگ / اهریمن درون / درباره افسانه چینی دوست داشتنی

استاد یین یانگ فیلمی فانتزی – اکشن است که توانسته رقیب جدی هالیوود در این حوزه  باشد . لی ویران کارگردان این اثر با تکیه بر اسطوره و افسانه در ادبیات و نقل سینه به سینه داستان ها گام بزرگی در جاودانه سازی هنر چین برداشته است . هرگاه کشوری در پاسداری از افسانه و اسطوره هایش ، حماسه خلق کند باید جامعه آن کشور را متمدن و با فرهنگ دانست . از این دست نقش و نگارها در ادبیات ما و مشخصا شاهنامه کم نیست اما آنچه مهم است غریبگی جامعه ما با افسانه های خود است . «استاد یین یانگ» در همه زمینه های هنری عمکلرد کیفیت بالایی دارد و بخش خیالی و رزمی فیلم مخاطب فیلم بین را به یاد «ببر خیزان و اژدهای پنهان» خواهد انداخت .

افسانه و حقیقت

کشف حقیقت از دل افسانه متمایز کننده ترین وجه سینما نسبت به سایر حوزه های هنری است . البته که سینما مخصوصا در این فیلم ترکیبی از هنر نقاشی ، تئاتر ، مجسمه سازی و … است اما ماهیت سینمایی اثر که در فیلمنامه آن خلاصه می شود وجه والای هنری آن است . به گفته نیچه در کتاب «زایش تراژدی» هنر از دو منبع رویا و سرمستی الهام می گیرد . در فیلم «استاد یین یانگ» از این دو منبع به صورت همزمان استفاده شده است . از رویای اساطیر – افسانه های چین و سرمستی از جنگ با اهریمن درون . نکته اخلاقی و بسیار مهم فیلم که به موضوع خودشناسی اشاره دارد اهریمن درون است که با غلبه بر آن می توان برای دیگری ایثار کرد و از آنجایی که ایثار بزرگترین سعادت بشری از منظر عرفانی شناخته شده است اهمیت ویژه ای در ادبیات کهن پیدا می کند . اما داستان فیلم روایت کننده چینگ مینگ است که خونی اهریمنی در وجودش نهادینه شده . او که با باینی عهد می بنند این خصلت خبیث را کنترل کند در پی کشته شدن سامو ، نگهبانان به او مضنون شده و … . داستان فیلم بر سر داوری یا کلیشه هایی از این دست نیست . حتی رابطه احساسی که میان جینگ مینگ و دیگر کاراکتر های این داستان از راسوها تا نگهبان برقرار می شود قراردادی است افسانه ای که شخصیت در پلان های پایانی فیلم با تخریب سنگ معیار در دستانش به همه جنگ ها بر سر تصاحب قدرت خاتمه می دهد و از خود اسطوره می سازد . گفتمان نصیحت گونه همواره در دل افسانه های کهن چین و ایران دیده می شود این مرز مشترک میان کشورهای آسیایی شرقی باعث شده تا علاقه مندان به سینما در ایران از چنین داستان هایی استقبال به عمل آورند .

رنگ ها

از نکاتی که باعث می شود مخاطب ناخواسته این فیلم را دنبال کند استفاده مینیاتوری از رنگ ها در فیلمبرداری این اثر است که بیننده را به یاد نقاشی های چینی می اندازد . حتی اگر به این ویژگی بیشتر دقت کنیم می بینیم که یکی از کاراکتر های «استاد یین یانگ» با وِردی که می خواند در مقابل اهریمن ها تبدیل به درختی می شود که تازه شکوفه داده است . ورد ها در این فیلم حتی اگر در راستای عملیات خرابکارانه مورد استفاده قرار بگیرند از زیبایی شناسی خاصی برخوردارند . در سکانس های ابتدایی فیلم هنگامی که برای اولین بار با راسوها و چینگ مینگ آشنا می شویم مخاطب دچار ضربه می شود به اندازه ای که انتظار تماشای چنین فیلمی را نداشته است . در ادامه داستان این فیلم به مرور از قدرت افسانه ای بیشتری رو نمایی می کند تا آنکه غلبه چینگ مینگ بر اهریمن درون خود و پا گذاشتن روی احساساتش دیگر تبدیل به یک مسئله ی غم انگیز نخواهد شد بلکه بسیار باور پذیر و منطقی است . یکی از جذابترین بخش های ساخت چنین آثاری در نامحدود گذاشتن کارخانه ذهن برای رویا سازی بی هیچ منطق حقیقی است . در چنین فیلم هایی بدون آنکه به دنبال منطق روزمره و رئال باشیم می توانیم دنیا و منطق خودمان را رقم بزنیم که با همه سختی ها در اجرا از جذابیت منحصر به فردی برخوردار است . نقش نقاشی در سورئالیته بودن این پروژه بیش از بار سورئال ادبی آن است که از افسانه های کهن گرفته شده چرا که رنگ ها میان زرد = آبی – مشکی تابلویی خلق می کنند چشم نواز تا جایی که برای مخاطب مرگ اهریمن سرخ که توسط نگهبان اهلی شده است غم انگیز ترین تصویر به لحاظ دیداری در این فیلم است .

دوستی

تماشای فیلم «استاد یین یانگ» قبل از هر چیزی دوستی را به مخاطب یاد می دهد . همانطور که شازده کوچولو می گفت تو نسبت به کسی که اهلی کردی مسئولی در این فیلم شخصیت قهرمان داستان با ایثار و گذشتن از احساسش نسبت به دیگری ، در جهت نجات او گام بزرگی بر می دارد . دوستی نیازمند ایثار است مانند ایثار اهریمن سرخ برای نگهبان و یا ایثار چینگ مینگ برای باینی ؛ این پیام بزرگترین کاربرد ادبی – اخلاقی  افسانه های شرقی است .

نویسنده : علی رفیعی وردنجانی